Biểu đồ phát triển của trẻ thực sự là khí áp kế

Cậu bé hay cô bé cưng của bạn, trong giờ chơi ở sân trường hẳn đã bị các bạn nhỏ gán cho những biệt hiệu đáng ghét… Và buổi tối về nhà, bạn sẽ thấy con mình cáu kỉnh, không màng đến học hành nữa. Cháu bé biểu lộ ra mặt là không thích sinh hoạt ở trường nữa. Dĩ nhiên, cháu không hề nói cho bạn rõ về tính cách của nó và bạn cứ ngỡ rằng cuối học kỳ cháu thường mệt mỏi nên cần được nghỉ ngơi.

Thế rồi mùa hè đến, khi dẫn con đi bơi, bạn mới thấy con phô bày ra những ngấn thịt và khi thời tiết xấu quay trở lại, những đường nét tròn trặn đó lại được che đi và bạn lại tự nhủ: rồi nó sẽ lớn lên và người lại dài ra thôi mà!

Nhưng mà sinh lý của một con người, dù lớn hay nhỏ, không chỉ đơn thuần là sự dàn đều hay không đều theo chiều dài hay chiều rộng của lớp mỡ trong cơ thể, được thích nghi dần khi thời gian qua đi, giống như những đôi giầy càng đi càng mềm ra để rồi vừa khít đôi chân!

Chứng béo phì không biên giới!

Đôi khi bạn tự nhủ, không như trẻ em Mỹ, con ta không giống những chiếc sopha to bè, hay những “củ khoai mập”. Khoảng 17% số trẻ em Mỹ bị béo phì, 5% béo quá mức, lúc nào cũng nhồi đầy bụng những lạc mặn, kem đá, và soda đủ các màu. Bạn nghĩ con bạn cũng không giống như 21% số trẻ em Đức, 11% trẻ em Bỉ và 15% trẻ em Italy cùng với các bạn nhỏ người Pháp là những đứa trẻ quá ư phục phịch. Vậy mà đến nay, con của bạn rõ ràng đã vượt những người mẫu nhí đó.

Và xu hướng đó mang tính toàn cầu cho nên các quan chức của Tổ chức Y tế Thế giới đã dự định tổ chức một lực lượng chuyên trách nhằm chuyển hướng tình hình. Bạn chớ vội yên tâm cho rằng đất nước của bạn sẽ che chở cho mọi người khỏi phải chịu gánh nặng đó.

Tuy vậy, cũng không nên cho rằng khi chú bé trên bãi biển phải ngượng ngập vì thân hình tròn mập là cháu đã được xếp vào “hàng” các đứa trẻ có bệnh.

Đừng vội nổi hiệu báo động hỏa hoạn khi chưa có lửa

Vậy bạn phải làm sao để tránh được những hiểm nguy do trung thực quá mức hay căng thẳng vu vơ gây ra?

Bạn phải làm gì để nhận định cho đúng, xem xét con bạn có thật sự gặp nguy hay không và bạn có lý không khi cảm thấy từ đáy lòng mình nhen lên nỗi lo sợ mà bạn chưa tiện nói ra?

Xin bạn đừng hoảng hốt. Trước hết, giờ đây người ta đã tìm ra những phương pháp, những biểu đồ hay làm trắc nghiệm để đánh giá thể trọng của các cháu nhỏ, từ đó biết được các cháu có phải là quá mập hay không. Và nhất là cần xác định xem có cần thiết phải hành động để sửa chữa một bẩm chất tai hại hay những thói quen xấu. Nhưng bạn cũng nên biết rằng theo quy luật chung ngay từ khi con bạn mới được 2-3 tuổi nếu thấy rõ cháu quá mập so với lứa tuổi, vượt ra ngoài giới hạn nêu trong mục “cân nặng, chiều cao” trong y bạ, bạn nên nghĩ ngay đến khả năng cháu bị dư thể trọng. Nếu không thì chẳng cần bận tâm trước khi cháu được 6 tuổi.

Bạn cũng nên biết rằng thầy thuốc sẽ chỉ định việc chữa trị, nghĩa là đề ra một chế độ ăn uống theo yêu cầu của y học áp dụng cho bé gái ở khoảng 9 tuổi, và cho bé trai khoảng 10 tuổi… Nên biết rằng, thực ra 80% số trẻ sẽ mắc chứng béo phì vẫn có thể trọng bình thường cho đến năm 2 tuổi, 59% cho đến năm 4 tuổi và 25% cho đến năm 6 tuổi.

Vậy bạn đừng nên vô cớ cho rằng con bạn rồi đây sẽ béo phì giống như một số bậc cha mẹ khác. Thực ra có thể con bạn chỉ tạm thời trông có vẻ hơi tròn trĩnh một tí thôi. Và nhất là bạn đừng nên độc đoán bắt cháu ăn uống kiêng khem, bởi vì một đứa trẻ, ngay khi đã quá mập, vẫn có những nhu cầu không thể giảm bớt cần cho sự tăng trưởng cả về thể chất lẫn tâm thần.

Cháu bé có lớn lên và mập ra ở mức bình thường không?

Trong thực tế, lần đầu khi đo cân nặng và chiều cao của cháu bé cho đến năm cháu 2 tuổi đòi hỏi độ chính xác chỉ xê xích 10 g về trọng lượng và vài milimet về chiều cao thôi, sau này thì dung sai có thể là 100 g và 0,5 cm. Điều nên làm là bạn cần theo dõi đều đặn cân nặng của con mình nhưng đừng quá lo lắng: 2 lần một tuần trong tháng đấu, rồi mỗi tháng 1 lần cho đến tháng thứ 6; mỗi quý 1 lần trong khoảng từ 1 đến 2 tuổi và ít nhất mỗi năm 2 lần sau 2 năm. Và cái chính là phải để tâm vẽ biểu đồ về kết quả cân đo.

Đúng là việc làm đó không dễ dàng: lâu rồi nên quên đi cách vẽ giao điểm giữa hoành độ và tung độ khiến bạn nhớ lại thời đi họ bỏ trốn các giờ học Toán! Cũng chẳng sao! Bạn hãy thường xuyên đưa con đến thày thuốc để kiểm tra, để tiêm chủng vì cháu hay bị viêm mũi và họng; cuối mùa đông lại bị viêm dạ dày – ruột. Mỗi lẫn khám, bác sĩ nhi khoa hay đa khoa đều cân, đo rồi ghi kết quả vào phiếu cá nhân ghi trên giấy vẽ hay đưa vào máy tính, và còn ghi vào y bạn của cháu nữa. Bạn cũng đừng nên e ngại yêu cầu bác sĩ hướng dẫn thêm, nhất là hỏi thêm về cách vẽ các đường cong, và ngay cả nhờ bác sĩ làm giúp. Ông ta quen làm việc đó vì đó là một phần “nhiệm vụ” của ông. Ông sẽ vui lòng làm thôi.

Bạn cũng có thể trao đổi với dược sĩ quen hay với cô nuôi dạy trẻ ở trung tâm bảo vệ bà mẹ trẻ em. Họ chẳng muốn gì hơn là được giúp đỡ bạn.

Bạn đã biết rằng các kết quả được thể hiện bằng những “giá trị trung bình” và những biến động thể hiện bằng độ chênh lệch so với thông số lập ra từ những công trình nghiên cứu trên một số đông trẻ em. Người thày thuốc sẽ “định vị” cho con bạn dựa theo “chuẩn mực” đó, dựa theo giá trị trung bình đó.

Cân nặng của cháu bé có tương xứng với chiều cao không?

Dĩ nhiên, đưa ra một “chuẩn mực” về cân nặng cho một độ tuổi trung bình – 5 tuổi, đưa ra một “trọng lượng thích hợp với một chiều cao” chẳng có ích lợi gì vì con bạn có thể “nặng” hơn các bạn học nhỏ của nó, nhưng cũng lại cao hơn chúng.

Do vậy từ nay, để đánh giá thể trọng của trẻ thừa hay thiếu, người ta thường khuyên sử dụng đường biểu diễn cân nặng theo chiều cao (trọng lượng / chiều cao) của các cháu gái tính đến 10 tuổi và các cháu trai tính đến 11,5 tuổi.

Trong thực tế, các bác sĩ nhi khoa thường dẫn ra những biểu đồ về sự tăng trưởng của cân nặng theo chiều cao, được ghi trong y bạ và được trình bày dưới dạng đường cong trung bình có vẽ thêm đường bao chỉ độ chênh lệch. Thật vậy, toàn bộ số trẻ em có thể được phân chia thành những “đơn vị thống kê”: 95% số trẻ em Pháp nằm gọn trong hai “giới hạn” – 2 độ lệch tiêu chuẩn và + 2 độ lệch tiêu chuẩn, nghĩa là giữa nhóm thứ 10 và nhóm thứ 90 trong các đơn vị thống kê. Một đường biểu diễn sự phát triển về vóc dáng và cân nặng đều đặn trong cùng một dải phát triển và nằm giữa hai giới hạn đó, xác định một miền phát triển “bình thường”. Giữa đơn vị thống kế thứ 90 và thứ 97 là có sự dư thừa cân nặng. Quá giới hạn đó là sự béo phì.

Thật ra, điều bạn cần chú tâm chủ yếu là chiều hướng của biểu đồ của con bạn, với những điểm dừng, những chỗ “trệch hướng”, hơn là chú ý vào những con số.